Martenitsa: Bulgarlar baharı asırlar boyu devam ettirdikleri bir gelenekle kutluyor

Bulgaristan’da her yıl 1 Mart’ta düzenlenen geleneksel bir festivalle baharın başlangıcı kutlanıyor. Bulgarlar bu günde birbirlerine yıl boyunca sağlık ve refah dileyerek “martenitsa” adı verilen özel kırmızı-beyaz renkteki tılsımları değiş tokuş ediyorlar. Baharın simgesi olarak “Baba Marta” ya da “Marta Nine” olarak adlandırılan ve genellikle tatlı bir yaşlı kadın olarak tasvir edilen bu bahar geleneği yüzyıllardır varlığını sürdürüyor.

“Martenitsa” özellikle bu gün için yapılır ve kişinin giysisine, bileğine ya da boynuna, sol bileğine takılır ya da sığırların boynuzlarına veya meyve ağaçlarının dallarına bağlanır. “Martenitsa” takan kişi bunu göçten dönen bir kırlangıç ya da leylek ilk kez görülene kadar saklar, ardından baharı karşılamak ve kötü ruhların uykuya dalacağına dair umudunu temsil etmesi için çiçek açmış bir dala asar ya da bir kayanın altına saklar.

Başlangıçta martenitsa, sola doğru bükülmüş kırmızı-beyaz bir yün ya da ipek iplikten ibaretti ve üzerine bazen bereketli bir hasat için altın ya da gümüş para ya da kötü büyülerden korunmak için mavi bir boncuk bağlanırdı.

Beyaz renk güç, uzun ömür, erkek ruhu ve güneş ışığının sembolüyken, kırmızı renk kadın ruhunu sembolize eder ve sağlık, kan, gebe kalma, doğum ve doğurganlıkla ilişkilendirilir.

Bahar muskasının, takanları hastalıklardan, nazardan ve kötü şanstan koruduğuna, hayvanların bereketini, bol hasadı ve çiftçilerin sağlık ve refahını sağladığına inanılır.

Benzer geleneklere Romanya, Kuzey Yunanistan ve Bulgarların yüzyıllar boyunca göç ettiği ülkelerde de rastlansa da “martenitsa” geleneğinin Bulgaristan’a özgü olduğuna inanılmaktadır.

Kaynak: https://www.bta.bg/en/news/bulgaria/416308 (Erişim tarihi, 01.03.2023)