Doğu Akdeniz’in ‘büyük oyunu’

Türkiye-Libya muhtırasının kaderinin yanı sıra Ankara ile bir MEB sınırı çizme olasılığının anahtarı kimde? Doğu Akdeniz’deki dengenin anahtarı Mısır’da mı? Birçok yönden evet, çünkü diğerleriyle - Yunanistan, İsrail, Kıbrıs, Türkiye - konuşan bir ülke. Yunanistan Başbakanı’nın bu hafta art arda Lefkoşa ve Kahire’ye yaptığı ziyaretler, iki ülke ile iyi ilişkileri teyit etme amacının yanı sıra, bölgede olup bitenlere dair de önemli bir içeriğe sahip.

Yeterli kesinlikle aşağıdaki çalışma hipotezleri ileri sürülebilir: Avrupa Birliği, Mısır ve İsrail 2022’de sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihraç etmek için bir anlaşma imzaladılar ve bunun sonucunda Mısır rezervlerinin %80’i Avrupa’ya kanalize edildi. 2025’e kadar %40 artış. Ancak enerji uzmanları, Mısır ve İsrail gazının sıvılaştırılması, depolanması ve taşınması için Mısır altyapısının yeterli olmadığına dikkat çekiyor.

Mısır’ın yatırımlara ve İsrail’in üretilen gazı Avrupa kıtasına yönlendirmek için bir geçişe ihtiyacı var. Bilinen sorunlar nedeniyle henüz yataklarını kullanmak mümkün olmadığı için Güney Kıbrıs denkleme giriyor. İsrail ve Güney Kıbrıs, Mısır’ı oluşturulacak ağın dışında bırakmadan İsrail gazının Avrupa’ya taşınması için işbirliği yapmanın yollarını arıyor. Geçmişte savaşan devletler olan Mısır ve İsrail arasındaki işbirliği belki de örnek alınacak bir ilişkidir.

Kahire, Ankara ile de görüşmelerde bulunuyor. Erdoğan’ın Müslüman Kardeşler’e verdiği destekle ilgili geçmişteki tartışmalar, Mısır’ın iki hedefe ulaşması için arka plana atıldı: Birincisi, yatırım. Bölgesel bir LNG merkezi olarak ortaya çıkmak için büyük yatırımcılar arıyor. Listede ilk sırada yer alan Katar, Mart 2022’de Qatar Energy ve Mısır Exxon Mobil ile Akdeniz’deki bir maden bloğunun %40 hissesini alması için bir anlaşma imzaladı. Katar ile Türkiye arasındaki bağlar malum. İkincisi, Libya. Mısır, geleneksel olarak, Türkiye’ye büyük ölçüde bağımlı olan komşu ülkedeki gelişmelerde rol oynaması gerektiğini hissetti. Raporlar, ikincisinin Kahire ile yakınlaşmasının ardından tartışmalı sulardaki araştırmaları durdurmasını istiyor.

Bu nedenle Mısır, Türkiye-Libya muhtırasının kaderinin yanı sıra Ankara ile bir MEB sınırlandırma olasılığının da anahtarını elinde tutuyor. Dolayısıyla Yunanistan, Doğu Akdeniz’in bu “büyük oyunundan” uzak duramaz. Kıbrıs ile birlikte AB üyesi ülkelerdirler ve sunacakları garantilerle bölge için bir Avrupa politikasının oluşmasına katkıda bulunabilirler.

Kaynak: https://www.tovima.gr/print/opinions/to-megalo-paixnidilftis-anatolikis-mesogeiou/ (Erişim tarihi, 09.08.2023)