BM Güvenlik Konseyi Bosna-Hersek Yüksek Temsilcisi seçimi görüşmelerinde yine ortak bir tavır gösteremiyor

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi bu akşam toplanıyor. Toplantının son başlığı Bosna-Hersek’e, daha doğrusu Yüksek Temsilci’ye ayrılmıştır. Ülke içinde bu konu üzerine görüş ayrılıkları bulunması nedeniyle, Bosna-Hersek politikacıları konuyu uluslararası arenaya taşıdı. Bu görüş ayrılıklarından biri Dışişleri bakanı Bisera Turković’in Birleşmiş Milletler üyeleri nezdinde konuşmasıyla ilgilidir.

Bosna-Hersek’in uluslararası kurumlar nezdinde devlet başkanlarının ortak rızasıyla bir yetkili tarafından temsil edilmesi yaygın bir uygulamadır. Ancak örnekler, uluslararası arenada bile kılıçların çekildiğini gösteriyor. Daha Güvenlik Konseyi toplantısı başlamadı ve Cumhurbaşkanlığının üç üyesinin Bosna-Hersek Dışişleri Bakanı’nın BM üyeleri nezdinde yapacağı konuşma konusunda anlaşamadığı biliniyor. Dün, ABD’nin BM Büyükelçisi ile Bosna-Hersek’in kaydettiği ilerleme konuşulsa da, bugün sıcak gündem Bosna-Hersek’teki Yüksek Temsilci’nin istifası ve yeni bir temsilcinin atanmasıdır. Dışişleri Bakanlığı, Bakan Turković’in oturumdaki konuşmasının resmî bir onay doğrultusunda olmadığını söyledi. Duyuruya Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı başkanı tarafından karşı çıkıldı. Daha öncesinde yabancı büyükelçilere birer mektup göndererek, bakanın gerekli yetkiye sahip olmadığı iddia edildiği için konuşmasını engellemelerini istedi.

Slonodan Šoja (eski diplomat): “Bu durumda, Dışişleri Bakanı konuşma için çıkarsa, elbette yetkilidir ve bu minvalde hiçbir şey ihtilaf konusu değildir. Görebildiğim kadarıyla ortak bir platformun olmadığı tartışma konusudur ve bu açıdan Dodik’in formel olarak haklı olduğunu kabul etmek gerekir çünkü ortak bir platform yok. Ancak neden böyle bir ortak platformun olmadığını söyleyemeyecek durumdadır.”

Šoja, ortak bir platform yok, çünkü siyasi irade yok ve devletin bundan faydalanıp faydalanmayacağı onlar için ikinci durumda diye ekliyor. Aynı dili konuşmanın zor olduğunu uluslararası arenada böyle gösteriyoruz. Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı üyeleri, Komšić ve Džaferović çoğunlukla hemfikirdirler ve bu nedenle Christian Schmidt’in seçilmesini memnuniyetle karşılıyorlar. Ancak, Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı başkanı için onun seçilmesi, denildiği gibi garip bir durum ortaya çıkarıyor. Oturum öncesinde Özerk Sırp Cumhuriyeti’nin bu konuda Ulusal Meclisin tutumuna uygun olarak hareket edeceğini yineledi.

Milorad Dodik, Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı Başkanı: “Yüksek Temsilciyi ancak BM Güvenlik Konseyi kararıyla atanması hâlinde kabul edeceğiz. Eğer olmazsa, Başkanlık düzeyinde ona bizi temsil edemeyeceğini ve Yüksek Temsilcinin bizim için önemli olmadığını söyleme fırsatım olacak. Özerk Sırp Cumhuriyeti, tartışmalı yetkileri olan kişilerle işbirliği yapma niyetinde değil.”

Željko Komšić, Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı üyesi: “Kim Dodik’e soruyor, ben dâhil herkese kimin yeni Yüksek Temsilci olacağını soruyor? Kim bize sorarsa, bu Dayton Antlaşması’nın imzalanmasıyla olan bir kurumdur. Bunlar bizim etkileyemeyeceğimiz şeylerdir. Dayton Antlaşması’nın arkasında duran ülkeler arasında Sırbistan ve Hırvatistan değil, büyük güçler var.”

Valentin Inzko’nun 2009’dan beri görevde olduğunu ve 27 Mayıs’ta istifa ettiğini, aynı gün Uluslararası kuruluş tarafından göreve 1 Ağustos’tan itibaren Christian Schmidt’in atandığının fakat Rusya’nın karşı çıktığını hatırlatırız. Rusya’nın, Yüksek Temsilciliğin Bosna-Hersek’te kalmasına gerek olmadığı kanaatinde olması nedeniyle bir sonraki hamleleri bekleniyor. Daha önce ise BM Güvenlik Konseyi’nde yapılacak bir oylama ile atanması konusunda ısrar etmişlerdi.

Kaynak: https://bhrt.ba/vijece-sigurnosti-un-veceras-o-visokom-predstavniku-bih-ponovo-bez-zajednickog-stava/ (Erişim tarihi, 29.06.2021)